ST Robot Yatırımları kapak konusu – Robot Yatırımları Nasıl Yapılmalı?
Robot yatırımı fizibilite çalışmalarında işçilik maliyetindeki azalma ve firelerin minimuma indirilmesi kadar, kaliteli üretim, tam zamanında teslimat sonucu müşteri devamlılığı ve yeni kazanılan müşteriler sayesinde pazardaki büyüme de göz önüne alınmalıdır.
Günümüzde robot yatırımı belli bir kalite ve üretim adedi standartını tutturabilmenin ön şartı haline gelirken, operatöre verilen ücretten kazanmak yerine yeni işler alıp firmanın hacmini büyütmek için bir gereklilik haline gelmiş. Biz de kapak bölümümüzde doğru bir robot yatırımı için nelere dikkat edilmesi gerektiğini Arzu Akdağ ve Emre Fırıl ile konuştuk.
Robot yatırımı nasıl yapılmalı, yapılırken nelere dikkat edilmelidir?
Robot yatırımı yapmayı düşünen firmaların, otomasyon ihtiyaçlarına yönelik analiz ve araştırma yapmaları önemlidir. İlk aşamada işletmenin temel gereksinimleri ortaya çıkarılması gerekir. Varolan işletme alt yapısının robotlu otomasyon için uygun olup olmadığı incelenmelidir. Gerekiyor ise işletmenin robotlu çalışmaya uygun hale getirilmesi için öncelikli olarak ön hazırlıklar tamamlanmalıdır. Robot öğretilen işi standart yapan bir ekipmandır. Bu nedenle robotla birlikte çalışacak işletmedeki yan ekipmanlar da (magazin, fikstür, palet vb.) robotlu çalışmaya uygun hale getirilmelidir. Robotik sistemin başarılı bir şekilde işletilebilmesi için kullanıcı personelin de gerekli eğitimi alması son derece önemlidir. Teknik ekibin sistemin çalışma prensiplerini, çıkabilecek problemleri ve yapılması gereken müdahaleler konusunda bilgilendirilmesi, eğitilmesi gerekmektedir. İlk kez robot yatırımı yapacak işletmelerin bu çalışmaların tamamını kendileri yapmaları çok güçtür. Robot konusunda uzman ve güvenilir bir firma ile işbirliği yaparak gerekli danışmanlık hizmetinin alınması ve doğru hedeflere yönelik doğru sistemin ve altyapının kurulması mümkün olabilir.
Karlılık-verimlik analizi, fizibilite çalışması ve satın alma süreçlerinde önemli noktalar nelerdir?
Robotlu otomasyonun temel hedefi üretim sürecinde kaliteyi ve verimliliği artırmaktır. Bu da karlılığı beraberinde getirir. Robotlu otomasyona geçişteki yaygın kanı işçiliğin minimize edilmesi amaçlandığı düşünülse de, kalite ve verimliliğin artması ile müşteri devamlılığı, karlılığın ve yeni pazarlar yaratılması ön plana çıkar. Robotlu otomasyona geçişe kararını vermek için insan gücününün azaltılması ne kadar önemliyse beraberinde üretimde kalite artışı da en az o kadar önem arz etmektedir. Bu nedenle robot yatırımında fizibilite çalışması yapılırken robotlu sisteme ödenen bedelin işçilik maliyetindeki azalma ve firelerin minimuma indirilmesi hesaplanacak parametrelerin sadece birini oluşturur. İlave olarak bunlara bağlı gelişen kaliteli üretim ve tam zamanında teslimat ile müşteri devamlılığı ve yeni kazanılan müşteriler ile pazardaki büyüme de göz önüne alınmalıdır. Karlılık hesaplanırken bir diğer önemli nokta, bazı robotlu uygulamalar da üretim miktarı da artmakta ve üretilen parça başına düşen maliyet azalmaktadır. Üretim miktarı arttığından ve daha düzenli bir imalat yapıldığından siparişlerin teslimat süreleri de kısalmaktadır. İşletmelerde daha iyi bir üretim planlaması yapılabilmektedir. Fireler ve üretim hızı daha kontrollü yapılabilir hale gelmektedir. Tüm bu unsurlar yatırımın geri dönüşünü (ROI) etkileyen unsurlardır. Kısaca özetleyecek olursak; Robotlu uygulamaya geçmekte ilk etken işçilik maliyetlerini azaltmak gibi görünse de aşağıdaki unsurları da işletme göze almalıdır.
- İşçi sağlılığı açısından uygun olmayan ve riskli ortamlarda robotlar çalışabilmektedir.
- Esnek bir üretim sağlanabilmektedir.
- Üç vardiya aralıksız çalışılabilmektedir.
- Teslimat ve planlama insan gücüne gore daha kontrollü sağlanabilmektedir.
- İnsan hatalarını elimine eden, firesiz ve kaliteli üretime geçiş yapılabilmektedir.
Robotla üretmeye karar veren son kullanıcı nereden başlamalı?
Öncelikle robotlu üretime geçmeye karar veren yatırımcı tarafından robot entegre edilmesi düşünülen prosesler için sistemin karakteristik özelliklerini içeren ve iş akışlarının adımlarıyla tarif edilldiği temel bir şartnamenin hazırlanması ve robot yatırımıyla hedeflenen amaçların ortaya koyulması robotla çalışan sistem konseptinin doğru şekillenmesini sağlayacaktır.
Robot yatırımı kullanıcıya ne kazandıracak?
Robot yatırımı projeden projeye değişmekle beraber temel olarak aşağıdaki faydaları sağlayacaktır,
- Hız ve aynı zamanda stabil çalışma ile üretim verimliliğinin arttırılması
- Ağır yükler, tekrar eden hareketleri üstüne alarak veya ilave olarak presler vb makinelerle insan etkileşimi ile oluşan tehlikeleri ortadan kaldırıp işçi sağlığına oluşacak riskleri kaldırır.
- Yüksek doğruluk ve tekrar edilebilirlik ile hassas proseslerde kailte sürekliliği sağlar,
- Düşük bakım maliyetleri ve düzenli bakım ile 8-12 yıl arası kullanılabilir.Bu sürenin sonunda robottaki bazı mekanik parçaların hassasiyetin korunması için yenilenmesi gerekir.
Yatırım yapmak için analiz çalışmasını kimlerle yapmalı?
Bu konuda faaliyet gösteren robotlu sistem entegratörleri doğru adres olacaktır. Fakat analize ek olarak firmanın sürekliliği; satış sonrası desteği ve devreye alma tecrübeleri proje satınalma aşamasında özellikle gözönüne alınırsa robot çalışma ömrü boyunca daha verimli ve sorunsuz çalışması ve böylelikle robot yatırımıyla elde edilecek kazançların maksimize edilmesi mümkün olacaktır. Çalışılacak firmanın referanslarını araştırmak ve referans bir veya birkaç müşteri ziyareti yapılması da hem satın alınacak sistemin doğru anlaşılmasını hemde firmanın müşterilerinde yarattığı memnuniyetinin anlaşılmasını sağlar. Üretimde tüm proseslerini standart hale getiren kullanıcı hangi robotu tercih etmeli?
Robotlar uygulamadan uygulamaya değişen üstünlüklere sahip olabilirler. Örneğin X markasının bir press robotu Y markasının taşıma robotundan üstün özellikelere sahipken Y markasının boyama robotu X markasının boyama robotundan daha iyi özellikelere sahip olabilir dolayısıyla önemli olan projelendirme aşamasında seçeceğiniz entegratörün doğru tercihler yapması olacaktır. Bu yüzden tecrübeli entegratörler ile çalışmak yatırımcı için en doğru seçim olacaktır.Bu ön analizden sonra integratör tarafından önerilen alternatif robot markaları arasında yerel desteği,servisi ve yedek parça stoğu geniş olan robot markası tercih edilmelidir. Güvenilir bir otomasyon için fiyat / performans dengesi iyi analiz edilmelidir.
Peki, robot yatırım maliyeti ne kadar sürede geri döner?
Bu konu da robotize edilecek prosesten, çalışılacak vardiya sayısına ve robot yatırımına iten diğer nedenler ile doğrudan alakalı olmakla birlikte örneğin bir taşıma projesi için 2-3 yıl olarak öngörülebilir.Genel o arak günümüzde robot yatırımı belli bir kalite ve üretim adedi standartını tutturabilmenin ön şartı haline gelmiş olup operatöre verilen ücretten kazanmak yerine yeni işler alıp firmanın hacminin büyütmek için bir gereklilik olmuştur. Üretim süreçlerini otomatize ederek belli kalite standartlarına ulaşamayan firmaların uzun dönemde varlıklarını devap ettirmeleri konusunda önemli riskler bulunmaktadır.